Başkan Bakar: Sivas’ın köklü tarihini müzelerimizle keşfedin
Hakan BAKAR/SİVAS-BHA
Sivas Turizm Derneği Başkanı Gazeteci Hakan Bakar, 18-24 Mayıs tarihleri arasında kutlanan Müzeler Haftası dolaysıyla bir mesaj yayımladı.
Başkan Bakar, “Dünya kültür mirasının korunması ve müzeciliğin tanıtılması amacıyla, UNESCO (Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumu) tarafından tüm dünyada 18 Mayıs günü “Müzeler Günü” ilan edilmiştir. Ülkemizde de 1982 yılından beri 18-24 Mayıs tarihleri “Müzeler Haftası” olarak kutlanır. Zengin tarih ve kültür birikimine sahip olan ülkemizde müzeler bizlere geçmişten bugüne gelen en değerli hazinelerdir. Sivas’a bu yönde tarih boyunca her daim önemli bir konuma sahip bir şehir olmuştur. Sivas’ta gezip görülmesi gereken müzeler sizleri gezerken geçmişe yolculuğa çıkaracak konumdadır. Sivas Cumhuriyet meydanında yer alan tarihi eserlerin olduğu meydan yine aynı zamanda adeta bir açık hava müzesi konumundadır. Bizde Sivas Turizm Derneği olarak “Müzeler Haftası” vesilesiyle Sivas’ta bulunan müzeler hakkında sizlere bilgiler aktaralım istedik.
Sivas’ta yer alan Müzelerimizle Sivas’ın Köklü Tarihini Keşfedin diyor, sizlere İlimizde Ziyaret Edebileceğiniz Müzelerimizi paylaşıyoruz.
Sivas Atatürk Kongre Müzesi
Sivas Atatürk Kongre Müzesi Mustafa Kemal Atatürk ve Heyet-i Temsiliye tarafından 2 Eylül-18 Aralık 1919 tarihleri arasında “Milli Mücadele Karargâhı” olarak kullanılmıştır. Sivas Müzesi’nde bulunan kitabesine göre bina 5 Ekim 1892 tarihinde Sivas Valisi Mazlum Paşazade Mehmet Memduh Bey tarafından Mülki İdadi Binası olarak yaptırılmıştır. XIX. yüzyıl Geç Osmanlı Dönemi sivil mimarisinin güzel örneklerinden biri olan yapı üç katlıdır. İç avlulu binanın dış cephelerinde taş, iç mekânlarında ise ahşap malzeme kullanılmıştır. Mustafa Kemal Atatürk ve Heyet-i Temsiliye’nin bir süre karargâh olarak kullandıkları ve o tarihlerde Sultani (lise) olan bina; Sivas Kongresi’nin 4-12 Eylül tarihleri arasında burada toplanması ile tarihsel bir kimlik kazanmıştır. 1981 yılına kadar okul olarak kullanılan bina onarımı, teşhir ve tanzimi gerçekleştirildikten sonra 1990 yılında müze olarak ziyarete açılmıştır. Sivas Atatürk Kongre Müzesi’nde Tarihi Kongre Salonu ve Atatürk’e ait çalışma ve dinlenme odası, kongrenin yapıldığı günlerdeki hali ile muhafaza edilmektedir. Müzede kongre öncesindeki olayların, Mustafa Kemal Atatürk’ün kongre hazırlığı ile ilgili tamimlerinin ve bildirilerinin sergilendiği salon; o zamanki muhaberenin temelini oluşturan telgraf odası; Sivas Kongresi ile ilgili tutanakların yer aldığı salon; merkezi Sivas’ta kurulmuş olan Anadolu Kadınları Müdafa-i Vatan Cemiyeti’ne ait bildiriler ve haberleri içeren belgeler ile İrade-i Milliye Gazetesi’nin basıldığı matbaa makinası ve bu gazeteye ait nüshaların sergilendiği salonlar bulunmaktadır. Müze Sivas merkezde Cumhuriyet meydanında yer almaktadır.
Gökmedrese Vakıf Müzesi
Sahib Ata Fahreddin Ali tarafından yaptırıldığı için Sahibiyye Medresesi de denilen bu yapı; yivli minareleri, eyvan ve mescidinde kullanılan gök mavisi ve turkuaz renkli çinilerinin yoğunluğu sebebiyle zaman içinde Gök Medrese adını almıştır. 1271 yılında Konyalı Mimar Kaluyan-el Konevî’ye yaptırılan Gök Medrese, Selçuklu döneminin eşsiz eserlerindendir. Özellikle anıtsal mermer taç kapısı ve cephesiyle 13. yüzyılın karakterini tam anlamıyla yansıtır. Taç kapısının beyaz mermerden yapılmış olması, ön yüzdeki tutarlı geometrik düzenleme, bezeme programı bakımından gösterdiği bütünlük ve üzerinde yükselen minareleri ile görkemli bir eserdir. Gökmedrese Vakıf Müzesi, Medrese Mahallesi Gök Medrese Caddesi Sivas Merkezde yar almaktadır.
Sivas Arkeloji Müzesi
Vali Ahmed Muammer Bey tarafından 1914 yılında Mekteb-i Sanayi İmalathanesi olarak yapılan bina, Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından 29.04.2009 tarihinde Sivas Arkeoloji Müzesi olarak ziyarete açılmıştır. Orta Anadolu’nun en büyük arkeoloji müzesi olan müzede, bölgede 9 milyon yıl önce yaşamış çeşitli memeli hayvanlara ait fosil kalıntıları, Kalkolitik Çağ’a (MÖ 5500–3000), Eski Tunç Çağı’na (MÖ 3000-2000) ve Hititler’e ait birçok buluntunun yanı sıra Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı dönemlerine ait eserler de sergilenmektedir. Adres: Yüceyurt Mahallesi, Rahmi Günay Caddesi (Eski Numune Hastenesi Yanı) SİVAS
İnönü Konağı – Sivas
Türkiye Cumhuriyeti’ni kuran kadronun önde gelen şahsiyetlerinden biri ve 2. Cumhurbaşkanı olan İsmet İnönü’nün 1891-1897 yılları arasında orta öğrenim gördüğü dönemde yaşadığı konak Sivas Belediyesi tarafından 1945 yılında satın alınıp müzeye dönüştürülmüş ve uzun yıllar müze olarak kullanılmakla beraber, Ceza İnfaz Kurumları ile Tutukevleri İşyurtları Kurumu uhdesinde cafe-restorant olarak faaliyet göstermektedir. Konak Adres: Bahtiyarbostan, Ali Baba Cd. No:24, 58050 Sivas Merkez
Abdülhamit Han Anı Evi
Haralar Bölgesinin kurucusu olan Sultan Abdülhamit Han’ın, kişiliği, ıslahatları ve Türk Dünyasına olan katkıları Anı Evi ile gelecek kuşaklara aktarılıyor. Müze Hamidiye Kültür Bahçesinde Sivas/ Ankara Karayolu üzerinde Polis Özel Harekat Karşısında yer almaktadır.
Savaş Atları Müzesi
Hara’nın Ankara yoluna nazır doğu kısmında yer alan tarihî taş bina 1.800 m2 lik kapalı alanıyla yerleşkenin en büyük yapısıdır. Zamanında 150 atın barındığı ahır doğu batı doğrultusunda uzanan dikdörtgen biçimindedir. Yapıya doğu ve batı tarafına açılan iki ayrı yan kapı ve güneye açılan ana kapıdan girilmektedir. Aslına uygun olarak restore edilen tarihî bina modern müzecilik yaklaşımıyla insanı geçmişin derinliklerine, atın evcilleştirilmesinden, insanla olan yol arkadaşlığına, binekten yük taşımaya ve hepsinden öte savaş meydanlarında çevikliğine görselliğiyle, at heykelleriyle, bilgi ve belge tablolarıyla sürükleyip götürüyor. Müze Hamidiye Kültür Bahçesinde Sivas/ Ankara Karayolu üzerinde Polis Özel Harekat Karşısında yer almaktadır.
Sanayi Mektebi Müzesi
Sultan II. Abdülhamid Han zamanından dönemin valisi Reşit Âkif Paşa tarafından H.1320/M.1902-1903 yılında yaptırılan mekteb binası, Sivas’taki Osmanlı’nın son dönem mimarisinin önemli temsilcileri arasında yer almaktadır. Yatılı bir şekilde eğitimin verildiği bu mektebte Marangoz, Kundura, Terzihâne ve Halı Dokumacılığı olmak üzere dört meslek bölümü yer almaktadır. II. Abdülhamid Hanın tahta çıkışının 27. Seney-i devrisinde yani 1903 (1 Eylül 1903-28 Ekim 1903 tarihleri arasında) yılında mektepte, Reşit Âkif Paşa tarafından Sivas Hamîdiye Sınaat ve Ziraat Sergisi adı altında ulusal bir fuar-sergi düzenlenmiştir. Tarihi binada yapılan bu sergi, Sivas’ın ilk ulusal fuarı olması açısından da ayrı bir önem teşkil etmektedir. 1932 yılında Bölge Sanat Okulu olarak Milli Eğitim Bakanlığına devredilen Sivas Hamîdiye Sanayi Mektebi, 1961 yılında yarı açık cezaevine çevrilerek farklı işleve hizmet etmiştir. Cezaevi döneminde mahkûmlar tarafından Sivas halısı üretimine devam edilmiştir. Halı atölyesi yanında ayrıca iplik üretimi, fırıncılık, kunduracılık, terzicilik ve fotoğrafçılık gibi farklı meslek bölümleri de yer alarak üretim fonksiyonu devam ettirilmiştir. Cezaevinin taşınmasına müteakip 2019 yılında yapının özgün hüviyetine dönüştürülmesi amacıyla Sivas Valiliği Himayelerinde Sivas İl Özel İdaresi tarafından yürütülen restorasyon çalışmalarına başlanmıştır. Yaklaşık iki yıl kadar kısa sürede restorasyonu, çevre düzenlemesi ve teşhir-tanzimi tamamlanan yapı, 10.07.2021 yılında resmi açılışı gerçekleştirilerek târihî kimliğine yeniden kazandırılmıştır. Yaşayan müze konseptinde düzenlenen 1.765 m² kapalı alana, 22.925 m² açık alana sahip yapıda; Sanayi Mektebi Odası, Cezaevi Odası, Sivas’a Özgü Eşya ve Eserler Salonu, Halı ve Kilim Atölyesi, Müzik Aletleri Atölyesi, Sivas Ağızlığı ve Sivas Kalemi Atölyesi, Sivas Bıçağı Atölyesi, Sivas Tarağı Atölyesi, Gümüş Atölyesi, Bakır Atölyesi, Fuaye, Konferans Salonu, Kafeterya-Restoran ve Yönetim Birimi gibi geleneksel el sanatlarına yönelik uygulama atölyeleri ile hizmet birimleri yer almaktadır. Müze: Mevlana Mahallesi, Rahmi Günay Caddesi, No: 38, 58040, Merkez/SİVAS
Sivas Şehir Müzesi
Binlerce yıllık kadim tarihin mütevazı bir özeti olan Sivas Şehir Müzesi 10 Eylül 2021 tarihinde ziyarete açıldı. Şehrin sosyal, kültürel ve ekonomik tarihini farklı şekillerde ziyaretçilerine sunuyor. Müzenin giriş kısmında kentin gelişimini anlatan bir film ziyaretçileri karşılıyor. Yine giriş katında şehrin ulaşım tarihi, etimolojisi, coğrafyası, iklimi, faunası ve florası hakkında bilgiler yer almaktadır. Bir alt kata inildiğinde ise tarih öncesi devirlerden itibaren Sivas’ta hüküm sürmüş medeniyetler yer almaktadır. Müze içerisinde bir konak canlandırması olup bu kısımda Sivas’ın yöresel lezzetleri ve çeşitli gelenekleri anlatılmaktadır. Konak merdivenlerinde yukarı çıkıldığında ise, Sivas’ta çocukluk, düğün, kına gecesi, hamam kültürü, doğum, sünnet geleneklerine dair bilgi, belge ve canlandırmalar ziyaretçileri karşılıyor. Müzenin üst katında göç, nüfus verileri, sivil mimari, Sivas’ta yaşanan acı olayların anıldığı alanlar mevcuttur. Buna ek olarak kültür, sanat, edebiyat, turizm ve interaktif bölümlerde burada yer almaktadır. Alt kata inildiğinde ise Sivas’ta ekonomi, el zanaatlarının eski bir çarşı görüntüsüyle dekore edildiği dükkânlar bulunmaktadır. Müzenin son bölümleri Sivas’ta Eğitim Tarihi, Basın, İletişim ve Haberleşme Tarihi, Sağlık Tarihi ve Spor Tarihi’dir. Müze Sivas merkezde Cumhuriyet meydanında Tarihi Valilik binasının altında yer almaktadır.
İsmet Yılmaz Eğitim Müzesi
Sivas Gültepe Mahallesi sınırları içerisinde yer alan İsmet Yılmaz Eğitim Müzesi önemli bir etkinliğe ev sahipliği yapıyor. Okul Dışı Öğrenme Ortamlarında Eğitim Programı kapsamında müzede öğrencilerin ders görmesi amaçlanıyor. Sivas Gültepe Mahallesi Okullar bölgesinin içinde yer almaktadır.
Zanaatkârlar Çarşısı ve Müzesi
Unutulan ve yaşamaya devam eden mesleklerle el sanatlarını bir araya getirecek olan Sivas Zanaatkârlar Çarşısı ve Müzesi, Sivas Valiliği himayesinde İl Özel İdaresi koordinesinde yapılan çalışmalarla hayata geçirilecek tarihi bir arasta görüntüsünde inşa edilmiştir. Tarihi Kent Meydanı’na yaklaşık 500 metre mesafede bulunan ve müzeler havzası içerisinde yer alan çarşı, toplam 4500 metrekare alan içerisinde 1490 metrekare kapalı alana sahiptir. Günümüzde yapılamayan zanaatların canlandırıldığı müze kısmı ve geleneksel yöntemlerle hala üretim yapan zanaatların olduğu çarşı kısmı olmak üzere toplam 41 mekândan oluşmaktadır. Müze, Mevlana Mahallesi, Rahmi Günay Caddesi, No: 38/1, 58040, Merkez/SİVAS
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Tabiat Tarihi Müzesi
Müzede Jeolojik örneklerden fosil örneklerine, bitki örneklerinden sulak ve kara ekosistemin temsilcilerine kadar yaklaşık 4 bin parça bulunuyor. Genelde Sivas yöresine ait örneklerin sergilendiği müzede ülkenin çeşitli yerlerinden ve yurt dışından getirilen parçalar da yer alıyor. Kurulumu 2017 yılına dayanan Tabiat Tarihi Müzesinde öğrencilere ve halka Sivas’ın yanı sıra tüm Türkiye’nin jeoçeşitliliği ile biyoçeşitliliğine ait örnekleri tanıtmak ve tabiat sevgisini aşılamak hedefleniyor. Ülkemizde bir araştırma merkezine bağlı olarak kurulan ilk müze olma özelliğini taşıyan Tabiat Tarihi Müzesinin içerisinde milyonlarca yıl öncesine ait fosiller oldukça dikkat çekiyor. Müze, Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Kampüsü Yerleşkesi içerisinde yer almakta.
Aşık Veysel Müzesi
Sivrialan Köyü’nde bulunan Halk Ozanı Âşık Veysel Şatıroğlu’nun evi Kültür Bakanlığı tarafından 1979 yılında kamulaştırılmış ve 1982 yılında müze olarak ziyarete açılmıştır. Müzede Âşık Veysel’in kişisel eşyaları, fotoğrafları, şiirleri ve onunla ilgili yayınlanan eserler sergilenmektedir. Âşık Veysel’in anısını yaşatmak için her yıl 9-11 Temmuz tarihleri arasında Sivas’ta ve Şarkışla-Sivrialan Köyü’nde anma törenlerinin yanı sıra “Âşık Veysel Âşıklar Bayramı” adı altında festival düzenlenmektedir. Müze Sivas il merkezine 118 km uzaklıkta Şarkışla’nın Sivrialan Köyünde yer almaktadır.
Muhsin Yazıcıoğlu Anı Evi
“Ömrünün her safhasını, her anını son nefesini de büyük Türkiye davasına arzu ettiği mücadeleyle yaşadı ve en sevdiği yere rabbine kavuştu. O Türkiye’nin en karanlık dönemlerinde aslında hepimizin siyaset yapanların ve ülkeyi seven herkese mesajlar vererek yaşadı. Dar imkânlarda, zor imkânlarda 5,5 km yol yürüyerek devletine milletine nasıl faydalı olacağını daha lise çağlarından itibaren mücadelesini veren ve her türlü makamı mevkii maddi talepleri bir tarafa bırakarak, o dik duruşu ortaya koymanın bedeli şehit olduğu vakit Ankara sokaklarında milyonların bir araya gelerek kendisini en sevdiği yere uğurlamalarıyla gösterdi.” Muhsin Yazıcıoğlu Anı Evi, Sivas’ın Şarkışla ilçesi Elmalı köyünde yer almaktadır.
Âşık Ruhsatî Anı Evi
Aşık Ruhsati Sivas’ın Kangal ilçesinin Deliktaş köyünde doğdu. Şiirleri incelendiğinde 1835 veya 1860 yılında doğduğu düşünülüyor. Yine şiirlerinden asıl adının Mustafa olduğu anlaşılıyor. Yazdığı şiirler asırlardır dillerden düşmediği gibi Türk edebiyatına da ışık tutmuştur. Âşık Ruhsatî Anı Evi Sivas’ın Kangal ilçesi Deliktaş köyünde yer almaktadır.
